Αντιοξειδωτικά

Στον ανθρώπινο οργανισμό εκτελείται μία φυσιολογική διαδικασία η οποία ονομάζεται οξείδωση. Κατά τη διαδικασία αυτή παράγονται ελεύθερες ρίζες οι οποίες χαρακτηρίζονται από 2 αντίθετες δράσεις: από τη μία προστατεύουν τον οργανισμό από ιούς, παράσιτα και μικρόβια, ενώ από την άλλη μεταλλάσσουν το DNA, καταστρέφουν υγιή κύτταρα, προκαλούν βλάβες στις πρωτεΐνες και στα λιπίδια των κυττάρων.

Αλλά τι είναι οι ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου;

Είναι ουσίες που υπάρχουν στο περιβάλλον και προέρχονται τόσο από ανθρωπογενείς πηγές όπως είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση ή το κάπνισμα, όσο και από διεργασίες που γίνονται στους ζώντες οργανισμούς, στο πλαίσιο της αναπνοής και των διαδικασιών γήρανσης.
Τα άτομα ή μόρια που περιέχουν ένα ασύζευκτο ηλεκτρόνιο σε μία ή περισσότερες τροχιές, ονομάζονται ελεύθερες ρίζες. Άμεσος στόχος των ελευθέρων ριζών, από τη στιγμή που παράγονται στον οργανισμό, είναι η αποκατάσταση της έλλειψης του ηλεκτρονίου. Έτσι, προσπαθούν να αποσπάσουν ηλεκτρόνια από πρωτεΐνες, λιπίδια ή αμινοξέα προκαλώντας την οξείδωσή τους (φθορά, μετάλλαξη ή καταστροφή).

Οι υψηλές συγκεντρώσεις ελεύθερων ριζών στα κύτταρα προκαλούν βλάβες και μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε καρκίνο. Όταν, λοιπόν, στον οργανισμό υπάρχουν πλεονάζουσες ελεύθερες ρίζες (οξειδωτικό στρες), που στρέφονται εναντίον των πρωτεϊνών, των λιπαρών οξέων, του DNA των κυττάρων ή ακόμη και ολόκληρων των κυττάρων του οργανισμού, προκαλούν βλάβες.

Ο ανθρώπινος οργανισμός αξιοποιεί τις τροφές μέσα από πολύπλοκες βιοχημικές αντιδράσεις. Όλες αυτές οι αντιδράσεις συμπεριλαμβάνονται στον γενικό όρο «μεταβολισμός». Παράγωγα αυτών των αντιδράσεων είναι χημικές ουσίες οι οποίες διαθέτουν ένα ή περισσότερα ελεύθερα (λέγονται και μονήρη) ηλεκτρόνια.

Ατυχώς δεν μπορούμε να αποφύγουμε τη δράση των ελευθέρων ριζών στον οργανισμό μας, αφού η ζωή είναι άμεσα εξαρτημένη από την αναπνοή και την επαφή με το περιβάλλον που ζούμε. Όταν οι ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου υπερτερούν των αντιοξειδωτικών ουσιών, οι φθορές των κυττάρων είναι αναπόφευκτες.

Τα αντιοξειδωτικά έρχονται να λειτουργήσουν ως αντίβαρο στη δράση των ελευθέρων ριζών, καθώς δίνουν (αναγωγή) ή αποσπούν (οξείδωση) ηλεκτρόνια από τις ελεύθερες ρίζες και τις απενεργοποιούν, σταματώντας την ανεπιθύμητη οξείδωση του οργανισμού.Ο ανθρώπινος οργανισμός όμως, έχει αναπτύξει μηχανισμούς αντιμετώπισης των ελευθέρων ριζών του οξυγόνου με τη βοήθεια των αντιοξειδωτικών ουσιών που προσλαμβάνει κυρίως από τη διατροφή. Η διαταραχή στη ισορροπία μεταξύ ελεύθερων ριζών και αντιοξειδωτικών προκαλεί βιολογικές βλάβες κατά μία διαδικασία γνωστή ως «οξειδωτικό στρες». Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που παράγονται από τα φυτά και έχουν την ικανότητα να επιβραδύνουν την οξείδωση.

Τα αντιοξειδωτικά συμβάλλουν στην εξουδετέρωση των ελευθέρων ριζών του οξυγόνου, που επιτίθενται στα κύτταρα προκαλώντας ή επιταχύνοντας φυσικές διαδικασίες όπως η γήρανση, καθώς και την εκδήλωση χρόνιων βλαβών και νοσημάτων όπως οι καρδιοπάθειες και ο καρκίνος. Είναι συνεπώς σαφές, ότι πρέπει να φροντίσουμε να ακολουθούμε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, με ποικιλία τροφίμων πλούσιων σε αντιοξειδωτικά συστατικά.

Στην πραγματικότητα, υπάρχουν εκατοντάδες αντιοξειδωτικά. Πολλά από αυτά κατηγοριοποιούνται σε φαινόλες, πολυφαινόλες και φλαβονοειδή. Σε αντίθεση με τις βιταμίνες, δεν μπορεί κάποιος να τα λάβει όλα μέσω συμπληρωμάτων, είναι λοιπόν σημαντικό να προσέχει την ποιότητα της διατροφής του.

Η κατανάλωση ποικιλίας τροφών πλούσιων σε αντιοξειδωτικά έχει θετική επίδραση στην υγεία.

Τα διαφορετικά χρώματα των φρούτων και των λαχανικών αντικατοπτρίζουν τη θρεπτική τους σύσταση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι ειδικοί συμβουλεύουν το πιάτο σας να έχει πολλά χρώματα.